Sưu tầm:

Bài thơ của Trần Nguyên Hãn làm khi đi bán dầu ở chợ Bạch Hạc.

Trần Nguyên Hãn thuộc dòng dõi các vua Trần, chắt của quan tư đồ Trần Nguyên Đán, quan tể tướng trều vua Trần Nghệ Tông (1370-1372). Vì những biến loạn cuối triều Trần, nên cha mẹ ông lánh loạn lên địa đầu ấp Đông Sơn (nay thuộc xã Sơn Đông huyên Lập Thạch) và sinh ông ở đó. Vào ngày 01 tháng 02 năm Canh ngọ (1390).

Năm 1418, ông tham gia cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, do Bình Định Vương Lê Lợi khởi xướng, được cử giữ chức quan tư đồ, coi công việc nội chính. Khi dẹp xong giặc Minh, năm 1428, ông được phong chức tả tướng quốc. Xin về hưu, ông mất ngày 16 tháng 02 năm Kỉ dậu (1429), hưởng dương 39 tuổi.

Thời giặc Minh đô hộ nước ta, trăm họ lầm than, ông luôn nuôi chí cứu đời giúp dân. Thường vẫn đi bán dầu ở chợ Bạch Hạc (nay thuộc thành phố Việt Trì tỉnh Phú Thọ) để tìm người đồng chí.

Tương truyền, một lần qua bến đò cửa sông Đáy, vào một nhà hàng bè, ông được mời ăn cơm, Thấy trong mâm có bát canh con trai trai, ông cảm khái mà làm bài thơ. Đời vẫn truyền như sau:

蚌 詩

 Bạng thi                          

          有一蚧鱗浮水上            Hữu nhất giới lân phù thủy thượng

          非螺非嚦其名蚌            Phi loa phi lịch kì danh bạng

          含珠帶甲武文才            Hàm châu đái giáp vũ văn tài

          噴浪吞波河海量            Phún lãng thôn ba hà hải lượng

          既倒狂瀾出力扶            Kí đảo cuồng lan xuất lực phù         

          方升紅日傾心向            Phương thăng hồng nhật khuynh tâm hướng 

          江湖處處總知名            Giang hồ xứ xứ tổng tri danh  

          彼鷸勢孤安敢抗            Bỉ duật thế cô an cảm kháng.

                                     

Dịch là:

Thơ con trai trai.

Trên sông nổi một vật gì

Không ốc, không hến ắt thì đúng trai

Hạt châu ngậm, áo giáp ngoài

Tài kiêm văn võ ít ai sánh bì.

Quản gì mưa nắng thị uy

Hướng đông lòng vẫn kiên trì hôm mai

Bón phương nổi tiếng anh tài

Cò kia cô thế ngày dài đứng trông.

                   Sưu tầm tại Sơn Đông năm 1962.